Evde ekmek yapmak bazen meşakkatli, bazen pratik, sonucu sürprizli bir eylem. Fırından çıktığı ansa her zaman büyük bir keyif. Bugün paylaşacağım ekmek tarifi biraz uzun ve ayrıntılı; adımları dikkatlice ve tam yazdığım gibi uyguladığınızda şahane ve değişik bir çavdarlı ekmeğiniz olacak. Yaklaşık 3 saat sürüyor; hazır olun. Kahvaltıda ya da ikindide biraz peynir ve domatesle tadına doyamayacaksınız.
Malzemeler:
2,5 tatlı kaşığı kuru maya
125 gr çavdar unu
350 gr beyaz un
300 ml ılık su
2 tatlı kaşığı tuz
3 yemek kaşığı ev yapımı pesto sos
Eski kaşar ya da parmesan rendesi
Hızlı pesto sos için:
4 yemek kaşığı sızma zeytinyağı
1 demet fesleğinin yaprakları
3 diş sarımsak
30 gr çam fıstığı
60 gr parmesasn peyniri ya da eski kaşar
Taze çekilmiş karabiber
Hazırlanışı:
1. Kuru mayayı küçük bir kasede 300 ml ılık sudan alınmış 4 yemek kaşığı suya katıp yalnızca bir kere karıştırdıktan sonra 5 dakika dinlendirin.
2. Çavdar unu ve beyaz unu tuzla birlikte büyük bir kaseye alıp ortasını havuz gibi açın. Dinlenen mayayı ılık suyla birlikte katıp yumuşak, hafif ele yapışan bir hamur halini alıncaya kadar güzelce karıştırın.
3. Ekmek hamurunu un serpilmiş tezgaha alıp yumuşacık ve esnek bir kıvama gelinceye dek, yaklaşık 5 dakika boyunca çeke çeke yoğurun. Bu işlem çok önemli çünkü undaki glutenin ortaya çıkmasına yardımcı olduğundan ekmeğin kıvamını oluşturacak. Yoğurduğunuz hamuru şimdi zeytinyağıyla hafifçe yağladığınız çukur bir kapta dinlendirmeye geçebilirsiniz. Üstüne temiz bir nemli bez örtüp 1-1,5 saat kadar, yani hamur kabarıp iki katına çıkıncaya kadar bekliyoruz.
4. Bu arada eğer hazır pesto sosunuz yoksa, kısaca sıfırdan pesto sos hazırlayabilirsiniz. Ben yaz gelince fesleğenler bol ve tazeyken kendi sosumu evde
bu şekilde hazırlıyorum. Kullanacağım sırada üstüne rendelenmiş peynir ekliyorum. O zaman PESTO SOS İÇİN:
Fesleğen yapraklarını, çam fıstığı ve sarımsağı robottan geçirip püre haline getiriyoruz. Robot çalışırken yavaş yavaş üstüne 4 yemek kaşığı zeytinyağı ekliyoruz. Sosu bir kaseye alıp üstüne rendelenmiş Parmesan peyniri ya da eski kaşar ve bolca taze çekilmiş karabiber ekliyoruz.
5. Ekmeği pişireceğimiz fırın tepsisini zeytinyağıyla yağlıyoruz. Kabaran ekmek hamurunu kaseden çıkarıp tezgaha koyarak içindeki hava çıkacak şekilde bir kere yoğuruyoruz. Sonra üstünü aynı bezle örtüp 5 dakika dinlendiriyoruz.
6. Şimdi hafifçe un serpilmiş tezgahta ekmek hamurunu düzgün bir dikdörtgen şeklinde açıyoruz. Dikdörtgen 30x40 santim büyüklüğünde olmalı. Bu ayrıntı önemli çünkü;
Benim ekmeklerimin şekli biraz yamuk oldu, resimde de görülüyor. Bunun sebebi tam bu noktada düzgün bir dikdörtgen oluşturamamam. Bir tarafı çıkıntılı ya da yamuk kalınca yuvarladığınızda silindir de her tarafı eşit kalınlıkta olmuyor, dolayısıyla çelenk boyutu da bozuluyor. Pişerken hiçbir sıkıntı yaratmadığı için büyük bir sorun değil aslında. Sadece görsel olarak kusursuz olması için bu adıma dikkat edilmeli.
7. Merdaneyle düzgünce açtığımız düz hamurun üstüne pesto sosu eşit şekilde sürüp dağıtıyoruz. Kenarlarından yarım santim boşluk kalsın. Dikdörtgen hamuru uzun kenarından tutup rulo yapıyoruz ve bu ruloyu hemen yağladığımız fırın tepsisine alıp daire şeklini veriyoruz. Dairenin birleştiği noktaları üst üste bindirip parmağınızla sıkın. Böylece pişerken açılmaz, içindeki sos dışarı akmaz.
8. Elimizde tepsinin içinde halka şekli verilmiş, içi pesto sosla dolu, rulo yapılmış bir daire hamur var. Şimdi keskin bir bıçakla bu hamura 4-5 santim aralıklarla derin çizik atıyoruz. Aynı daireyi dilimler gibi, sadece dilimleri tamamen kesip ayırmıyoruz.
9. Çizik attığımız dilimler dikey halde duruyor, kökünden koparmadan üstten tutarak yavaşta yatay çeviriyoruz. Hepsini aynı yöne doğru çevirmeyi unutmayın. Böylece ekmeğin çelenk şekli hazırlanmış oldu. Artık üstünü kuru bir bezle, bu kez kuru bir bezle örtüp 45 dakika dinlendirip bir kez daha kabarmasını bekliyoruz. Bu arada biz de bir dinlenme çayı içebiliriz. :)
10. Fırını 220 dereceye ısıtıyoruz. Kabaran ekmeği fırına alıp 10 dakika bu ısıda pişirip dereceyi 190'a düşürüyoruz, bir 20-25 dakika daha piştikten sonra pestolu ekmeğimiz hazır. Biraz soğuduktan sonra aynı gün servis edip yiyebiliriz. İşte emeğin karşılığı! Afiyet olsun!
